تعیین گونه‌های گیاهی معرف برخی خصوصیات خاک در مراتع کوه نمک قم با استفاده از تکنیک رسته‌بندی

با توجه به رابطة متقابل گیاه و خاک به عنوان اجزای اصلی اکوسیستم‌های مرتعی، تحقیق حاضر به شناخت گونه‌های معرف در شرایط سخت محیطی مناطق خشک و بیابانی به عنوان مهم‌ترین ابزار در مدیریت اکولوژیک این اکوسیستم‌ها پرداخته است. به این منظور، مراتع استپی و خشک کوه نمک در استان قم انتخاب شد. پس از تعیین واحدهای همگن اراضی، نمونه‌برداری در آنها با استفاده از پلات و به صورت تصادفی صورت گرفت. اندازه و تعداد پلات به ترتیب با استفاده از روشهای سطح حداقل و آماری تعیین شد. پس از شناسایی گونه‌های گیاهی در هر پلات، درصد پوشش تاجی گونه‌ها و مشخصات توپوگرافی نقطه نمونه‌برداری ثبت شد. سپس با حفر 10 پروفیل خاک در هر واحد، نمونه‌برداری در دو عمق 0 تا 20 و 20 تا 50 سانتیمتری خاک صورت گرفته و نمونه‌ها برای تعیین مشخصه‌های هدایت الکتریکی (EC)، اسیدیته خاک (pH) درصد گچ (CaSo4)، درصد آهک (CaCo3)، نسبت جذب سدیم (SAR) و بافت خاک به آزمایشگاه منتقل شد. در نهایت، داده‌های به‌دست آمده، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و با استفاده از تکنیک‌های رسته‌بندی DCA و CCA، روابط گونه‌های گیاهی و عوامل خاکی تعیین شد. نتایج نشان داد که شوری و بافت خاک از عوامل اصلی محدودکنندة رشد گونه‌های گیاهی این مناطق محسوب می‌شوند و فقط دو گونه Stipagrostis plumosa و Tamarix aphylla به ترتیب با شنی و شور بودن خاک واکنش مثبت نشان داده‌اند. همچنین گونه‌های موجود در مناطق تخریب یافته، واکنش مشخصی با عوامل خاکی نداشته و به صورت گروه اکولوژیک جداگانه ظاهر شده‌اند.